Yasa’nın Amacı
Bu Yasa’nın amacı, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimi veya ısıtma amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin artırılması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, çevrenin korunması ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün geliştirilmesi, sürdürülebilir enerji üretiminin desteklenmesi, enerji ithalinin azaltılması ve arz güvenliğinin sağlanmasını düzenlemektir.
Yasa’nın Kapsamı
Bu Yasa kuralları, yenilenebilir enerji kaynak alanlarının korunması, yenilenebilir enerji kaynaklarında üretilen elektrik ve /veya ısının belgelendirilmesi ve bu kaynakların kullanımın desteklenmesine ilişkin usul ve esas ile uygulamalarını kapsamaktadır.
Enerji Kaynak Alanlarının Belirlenmesi
Bakanlar kurulu, Enerji İşleriyle Görevli Bakanlığın önerisi üzerine, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılması veya üzerinde enerji kaynaklarının elektrik veya ısıya dönüştürülmesine olanak veren tesisler kurulmasını sağlamak veya teşvik etmek amacıyla KKTC’de belirleyeceği herhangi bir bölgeyi YEK (Yenilenebilir Enerji Kaynakları) Alanı olarak ilan eder ve Resmi Gazetede yayımlar.
YEK alanı olarak ilan edilen bölgelerde Bakanlığın onayı olmadan bu alana imal izni verilmez. YEK Alanı kapsamına giren hali araziler olması halinde bahse konu tesislerinin kurulması için yatırımcılara 53/1989 sayılı “Hali Araziler(İcarlama ve Yönetim) Yasası” kuralları uyarınca kiralanabilir.
Keza, YEK Alanı kapsamına giren taşınmaz hazine malları olması halinde bahse konu enerji tesislerinin kurulması için yatırımcılara 63/1993 sayılı “Taşınmaz Hazine Malları (Kiralama Ve Değerlendirme) Yasası” kuralları uyarınca kiralanabilir.
Üretici Şirketlerin Başvuru ve Değerlendirilmesi
Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi Enerji İşleriyle Görevli Bakanlığın iznine bağlıdır. Bu amaçla Bakanlığa yapılacak başvurular, Bakanlığın saptayacağı biçimde ve yazılı olur. Başvurular, yetkili mühendisler tarafından hazırlanan ve Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu tarafından onaylanan taslak plan ve projelerle kullanılması tasarlanan ekipman veya donanım listesi ile ekipmanın veya donanımın nerden ve ne şekilde tedarik edileceğine ilişkin değerlendirme veya raporlarla da desteklenir.
Başvurular, imzalı ve resmi mühürlü alındı belgesi ile Bakanlığa teslim edilir. Bu konudaki belgeler her türlü vergi, harç ve ücretten istisnadır. Her hal ve karda başvurulur en geç 6 ay içerisinde karara bağlanır ve gerekçeli olarak başvuru sahibine veya vekiline yazılı olarak bildirilir.
Başvuruları onaylanan şirketlere Bakanlığın saptayacağı biçimde İzin Belgesi verilir ve izin tarihinden itibaren 25 yıl süre ile geçerli olur. İzin Belgesi ücretsiz olarak düzenlenir. Enerji üretimi ile ilgili altyapı gereklerini tamamlayan Şirketlere YEK (Yenilenebilir Enerji Kaynakları) Belgesi verilir. Bu Belge üretilecek güç miktarı bakımından sınıflara ayrılır.
Bahse konu İzin Belgesinin düzenlenmesi tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde, meşru bir mazeret olmaksızın, elektrik iletim veya dağıtım şebekesine bağlanılmaması halinde izin, gerekli altyapı tamamlanıncaya kadar askıya alınır ve sözkonusu faaliyet için YEK Belgesi verilmez.
Teşvikler
Teşvikler, Enerji İşleriyle Görevli Bakanlık bütçesinde her yıl için oluşturulacak bir kalemden karşılanır. Bu amaç için aşağıdaki teşvik unsuru uygulanır:
- Tesis yatırımının kısmen veya tamamen finansmanı;
- Mahsuplaşma yoluyla alım garantisi;
- Alım garantisi;
- Ayrıca;
- Sunulacak projelerin ruhsatlandırılması her türlü vergi, damga pulu, resim ve harçtan muaftır.
- Yenilenebilir enerji üretim sisteminin veya faaliyete geçirilmesi için kullanılmak amacıyla yurt dışından ithal edilecek araç-gereç, ekipman, malzeme ve ürünlerin KKTC’de girişi her türlü fon, gümrük, vergi, resim ve harçtan muaftır.
- Yukarıda belirtilen araç-gereç, ekipman, malzeme ve ürünlerin KKTC’de üretilenlerin kullanılmasını sağlamak amacıyla ilgili Bakanlığın önerisi üzerine gerekli gördüğü önlemleri almak ve uygun göreceği teşvikleri sağlama bakımından Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.
- Teşviklerden yararlandırılma dönemi olan Yatırım Dönemi; yapılacak tüm hazırlıklar da dâhil olmak üzere ilk 5 yıllık süreyi kapsayacaktır. Ancak, yatırım harcını ve aylık üretim kapasitesi dikkate alınarak teşviklerden yararlanma süresi 7 yıla kadar artırılabilir veya 3 yıla kadar azaltılabilir.
Hak Kullanımının İptali
Bakanlık tarafından verilen İzin Belgesi ve/veya YEK Belgesi ile ilgili mevzuatta öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya ihlal eden şirketlerin YEK Belgeleri Bakanlık tarafından geri alınır ve enerji üretimine yarayan tüm araç-gereçler, tahakkuk edecek tüm masrafları ve cezaları karşılanmak amacıyla müsadere edilir.